Patron Politechniki Rzeszowskiej
„Olej skalny... to przyszłe bogactwo kraju,
to dobrobyt i pomyślność jego mieszkańców,
to nowe źródło zarobku dla biednego ludu
i nowa gałąź przemysłu, która obfite wyda owoce”
Ignacy Łukasiewicz – 1854 r.
Ignacy Łukasiewicz patronem Politechniki Rzeszowskiej
7 stycznia 2018 r. minęła 136 rocznica śmierci wielkiego Polaka Ignacego Łukasiewicza - patrona Politechniki Rzeszowskiej, którego popiersie autorstwa Władysława Kandefera odsłonięte zostało 22 czerwca 2001 r. na placu pomiędzy Zespołem Sal Wykładowych a Wydziałem Budowy Maszyn i Lotnictwa, w ramach cyklu imprez organizowanych z okazji jubileuszu 50-lecia uczelni.
Twórca pierwszej w świecie lampy oświetleniowej, której replika stała się swoistym symbolem naszej uczelni, urodził się w Zadusznikach k. Mielca 8 marca 1822 r. Nauki pobierał w gimnazjum o.o. Pijarów w Rzeszowie (dzisiejszym Liceum Ogólnokształcącym Nr 1 im. S. Konarskiego), po ukończeniu którego wskutek złej sytuacji materialnej rodziny, podjął w 1836 r. praktykę aptekarską w Łańcucie, skąd następnie w 1841 r. przeniósł się do apteki w Rzeszowie. Wychowany w polskiej rodzinie patriotycznej, ale pod zaborem austriackim, włączył się w działalność niepodległościową, za którą zapłacił dwuletnim pobytem w więzieniu i ostatecznie przeniesieniem pod lepszy nadzór policyjny z Rzeszowa do Lwowa: decyzję o umorzeniu dochodzenia potwierdził w styczniu 1848 r. Najwyższy Trybunał Sprawiedliwości w Wiedniu. W sierpniu 1848 r. podjął pracę na stanowisku pomocnika aptekarskiego we Lwowie. Doświadczenie i wiedza pozwoliły mu z czasem podjąć starania o przyjęcie na studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pozostający pod stałym nadzorem policyjnym Ignacy Łukasiewicz otrzymał paszport do Krakowa i wpisał się na studia farmaceutyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1850 r. Po ukończeniu studiów w Krakowie, a następnie w Wiedniu, powrócił z dyplomem magistra do lwowskiej apteki Mikolascha, gdzie z Janem Zehem prowadził zakłady chemiczno-farmaceutyczne.
Ówczesne apteki jako jedyne, dysponowały laboratoriami chemicznymi – one też umożliwiały prowadzenie prac badawczych. Wiedziano już o istnieniu ropy naftowej w Galicji, nie cieszyła się ona jednak większym uznaniem. W połowie XIX w. wzrosło zainteresowanie tą materią w rejonie Drohobycza i Stanisławowa, gdzie występowała najobficiej. Piotr Mikolasch zakupił w 1852 r. kilka beczek ropy destylowanej, a zatrudnieni tamże Łukasiewicz i Zeh podjęli się jej oczyszczenia. Po wielu trudach otrzymali naftę – substancję przydatną do oświetlenia, a wynalazek zgłosili w Austriackim Urzędzie Patentowym.
Pierwsza skonstruowana przez I. Łukasiewicza lampa rozświetliła wystawę lwowskiej apteki, a datę 31 lipca 1853 r. przyjęto jako oficjalną datę narodzin przemysłu naftowego w świecie. Wtedy to właśnie po raz pierwszy zastosowano w praktyce oświetlenie naftowe przy przeprowadzonej nocą pilnej operacji w szpitalu na Łyczakowie. Natomiast pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa zapłonęła w Gorlicach, gdzie z początkiem tegoż roku zamieszkał Łukasiewicz. Tu też w miejscowej aptece rozpoczął pracę, zakładając jednocześnie z właścicielem okolicznych dóbr pierwsze spółki i kopalnie ropy. Z czasem z pomocą Tytusa Trzecieskiego powstały one w rejonie Jasła, Krosna i Gorlic.
Pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej, czynna do dziś, powstała w 1854 r. w Bóbrce – miejscu obecnego Muzeum Przemysłu Naftowego. W 1857 r. w Klęczanach k. Jasła, otworzył Łukasiewicz pierwszą w świecie rafinerię – z ropy produkował naftę, smary i oleje, także asfalt. Przedsięwzięcie stało się tak rentowne, że skłoniło T. Trzecieskiego do ponownego udzielenia pomocy przy budowie w 1861 r. kolejnej rafinerii w Polance k. Krosna. Owocem tej współpracy było założenie spółki eksploatującej kopalnię w Bóbrce i rafinerię w Polance. W 1865 r. w okolicach Krosna kupił Łukasiewicz wieś Chorkówkę, gdzie założył kolejną rafinerię. W latach 1868-1881 zainicjował powstanie kilku kolejnych kopalni w Beskidzie Dukielskim, w Bóbrce otworzył leczniczy zakład kąpielowy, w Chorkówce ufundował kaplicę, w Zręcinie wraz ze swoim wspólnikiem Karolem Klobassą stał się fundatorem kościoła. Pod koniec życia wybrany został do Sejmu Galicyjskiego. Zmarł w pełni sił 7 stycznia 1882 r., został pochowany na cmentarzu w Zręcinie.
Wielki i światły Polak - całe życie związany z Podkarpaciem – położył nieocenione zasługi w jego rozwoju, uznawany był za jednego z największych darczyńców. Ojciec przemysłu naftowego, rewolucjonista i działacz niepodległościowy, szanowany wielce przez sobie współczesnych, był wielkim społecznikiem. Propagował w zniewolonej Ojczyźnie budowę szkół i szpitali, dróg i mostów, osobiście finansował wiele inicjatyw. Walczył z biedą i alkoholizmem, tworzył kasy zapomogowe i fundusze emerytalne. Mawiano, że „wszystkie drogi w Zachodniej Małopolsce brukowane były guldenami Łukasiewicza”, a pracownicy nazywali go „ojcem Ignacym”.
W 1845 r. poznał Edwarda Dembowskiego. Zaprzysiężony w tym samym roku jako agent Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego na Rzeszów, działał aktywnie na rzecz odzyskania niepodległości. Aresztowanie Łukasiewicza 19 lutego 1846 r. uniemożliwiło wybuch powstania w Rzeszowie - liczne aresztowania rozbiły kierownictwo powstania krakowskiego i załamały plan jednoczesnego wystąpienia na wszystkich ziemiach polskich. Mimo to, nie ustawał Łukasiewicz w dążeniach niepodległościowych. Choć nie brał czynnego udziału w powstaniu styczniowym 1863 r. to dużymi kwotami wspierał powstańczą działalność, a po jego upadku udzielał schronienia i dawał zatrudnienie uczestnikom powstania. Pełna poświęcenia praca Łukasiewicza, stwarzała ludziom Podkarpacia wychodzenia z wiekowego zacofania.
Przyjmując w 1974 r. imię Ignacego Łukasiewicza, najstarsza i jedyna na Podkarpaciu uczelnia techniczna - Politechnika Rzeszowska - złożyła tym samym Wielkiemu Synowi tej Ziemi hołd, doceniając Jego wkład w rozwój polskiej i światowej petrochemii, nie pomijając faktu iż był człowiekiem wrażliwym na krzywdę ludzką, patriotą i filantropem. W rok po przyjęciu imienia I. Łukasiewicza, Jego portret będący darem Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego zajął 16 października 1975 r. poczesne miejsce w Sali Senatu Politechniki Rzeszowskiej.